Dharamsala, McLoad Ganj

Dharamsala, McLoad Ganj

Namaste.

Dit is het laatste verslag van mijn reis naar Nepal en India.
Dus voor degene die nog niet reageerde en dat stiekem toch wel van plan is, dit is de laatste gelegenheid.
Als ik dit schrijf ben in Dharamsala (de klemtoon ligt op de 2e lettergreep, daa ram saa laa,de Engelsen noemen het Dhurmsala), en dit is wat mij betreft the place to be. Vanaf het eerste moment voel ik me hier helemaal thuis en ... tja helaas wel met het eind van de reis in zicht.
Vrijdag 21 mei om 16.00 uur vertrokken naar Dharamsala, om precieser te zijn naar upper Dharamsala ofwel McLoad Ganj, vernoemd naar de – in de tijd dat de Engelsen India nog als hun koloniale eigendom beschouwden – toen dienstdoende Luitenant Gouverneur van de Punjab David Mc.Load. Deze boven Dharamsala in de bergen strategisch gelegen plek werd in 1850 gesticht als garnizoensplaats en het administratief centrum van de koloniale regering. De aardbeving van 1905, waarbij velen het levn lieten, maakte daar een einde aan, waarna de plaats min of meer verlaten was. Tot in 1960 His Holines the 14th Daila Lama er zijn hoofdkwartier vestigde na zijn vlucht uit Tibet.
Ik kwam hier zaterdag de 22ste ’s morgens om 08.00 uur aan, na een prima reis, in een bus die wat minder luxe was dan me was voorgeschoteld. Het goede nieuws was dat de airco niet werkte, het slechte nieuws dat de een of andere onverlaat de schokbrekers uit de bus had gesloopt. Dat werd dus letterlijk 16 uur (min een paar stops) over de slechte wegen van India stuiteren. Nou slaap ik toch al niet in een bus, maar dit was echt alsof na een tijdje al mijn botten los in mijn lijf rammelden. ’s Morgens heb ik de boel met wat stevige oefeningen weer op z’n plek moeten zien te krijgen.
Ik vond tamelijk snel na m’n ontbijt een prima kamer met prachtig uitzicht en na wat soebatten een redelijke prijs van 350 ruppees per dag (6,30 euro), incluis warm water. Dit keer echt wel warm, want in Rishikesh heb ik het verschil tussen de koude en de warme kraan niet kunnen ontdekken omdat uit beiden lauw water kwam.
Na me te hebben opgeknapt de omgeving verkent en meteen een paar stevige wandelingen kunnen maken. Wat is dit een heerlijke plaats om te zijn, heel veel tibetanen, veel boedhistische monniken, en niet te vergeten ook een paar echt heel erg mooie winkels, waaronder die met prachtige gebedswandkleden, waarvan ik de verleiding zal weerstaan om er een mee te nemen. Dat is me bij de stenen die ik hier vond niet gelukt, want iets heel bizonders gekocht. De energie, de sfeer, de rust; het is weldadig. Nu ben ik enigszinds bevooroordeeld dat is waar, want in de boedhistische traditie voel ik me toch het meeste thuis. Maar laat ik het toch maar beschrijven als een gevoel van thuiskomen. De Daila Lama zelf is er niet, hij is in de U.S.A. en komt volgende week terug. Jammer, want ik had hem graag ontmoet; een goede reden een keer terug te komen wat mij betreft.
Zondag de 23ste ben ik naar een kerkdienst gegaan in de door en voor de Engelse militairen in het begin van de 19e eeuw gebouwde kerk met de aansprekende naam St John in the Wilderness. Wat een te gekke belevenis was, die te vergelijken is met een Amerikaanse kerkdienst voor en door zwarten, wat ik overigens alleen ken van de tv. Ongelooflijk hoe jonge mensen volledig gegrepen door Jezus hun geloof in deze kerk belijden. Nou heb ik persoonlijk altijd wat moeite met het begrip belijden, waarin het woord lijden wat mij betreft iets te nadrukkelijk aanwezig is. Maar van lijden was tijdens deze kerkdienst weinig te merken, tenminste, als je niet luistert naar de teksten die gezongen worden. Het was een grote feestvreugde, swingend en meeslepend, waarbij tussen de liederen jonge mensen van all over the world naar voren kwamen om hun verhaal over hun bekering te doen. Ik vond het aandoenlijk en moest denken aan de uitspraak van m’n goede vriend Han Boering: soms slaat God een rechte slag met een kromme stok.... Tegelijkertijd had ik ook een neiging om zelf ook naar voren te gaan en te zeggen: Jesus is not God, Buddha is not God, Krishna is not God, the prophet Mohamed is not God. Maybe we are – like Jesus - children of God, but than we all are, are all human beings children of God. Ach zo'n gedachte is ook weer makkelijk los te laten.... en in te ruilen voor de bekende mantra die de boedhisten de hele dag prevelen: Om Ma Ni Pad Me Hum....
Rond de kerk is een kleine begraafplaats voor de Engelsen die tijdens hun verblijf het leven lieten hier. Waaronder James Bruse voor wie een waar monument is gebouwd. Hij was Viceroy in India, (je weet wel, onderkoning, wat Prins Bernhard wilde zijn in Nederlands Indie). Deze James is hier in Dhurmsala in 1863 in het harnas gestorven voor Koning(in) en vaderland.
Na de dienst ben ik gaan deelnemen aan een meerdaagse cursus chakra meditatie waar ik me voor heb ingeschreven. Ook dat was thuiskomen. Heerlijk om me te kunnen laten meenemen in de visualisaties en meditaties in de wereld van de chakra's die me zo nabij is. En waar ik elementen krijg aangedragen die me bevestigen hoe belangrijk het is m’n boek te publiceren. Aura en chakra kennis verdient een grotere verspreiding. En over toeval gesproken, het boek dat de jongen me kwam brengen bij een tempeltje in Ninital, is geschreven door de leraar van degenen die deze cursus geven.

Dat ik in deze contreien een opvallende verschijning ben, blijkt vooral met m’n lengte te maken te hebben. Een Indier vertelde me dat Nederlanders - kennelijk is dat ergens wetenschappelijk vastgesteld - tot de langste aardebewoners behoren. Op basis daarvan wellicht vroeg iemand me of ik uit Holland kwam, omdat zo zei hij, ik zo lang ben (en ik natuurlijk met hem op de foto moest). Nou ben ik inmiddels 2 cm kleiner dan ik vroeger was – wat me doet denken aan de opmerking van oma Beerends die zei dat ze groeide als de koeienstaarten, namelijk naar beneden. Wat niet wegneemt dat ik waarschijnlijk nooit de lengte zal bereiken als de mensen hier meten. De bedden in Nepal en India zijn nooit langer dan 1,90 meter (of zelfs maar 1,80) heb ik ervaren.

Wat nog onvermeld is gebleven is m’n deelname aan een heuze raftingtocht door de rivierversnellingen van de Ganges. Aan het ontbijt in Rishikesh kwam ik de dag voor m'n vertrek naar Dharamsala in contact met een stel jongeren, die gingen raften en me uitnodigden om mee te gaan. Wat een heerlijke ervaring, daar is de Efteling natuurlijk niks bij... Heerlijk om die razende golven tegen de rubberboot aan te zien slaan, wat een geweld, waar geen andere techniek aan te pas komt dan op de rand van de boot te blijven zitten. Uiteindelijk was het natuurlijk ook de bedoeling dat we allemaal overboord zouden gaan en het natuurlijke meestromen in de rivier konden ervaren. Heerlijk, in een woord! En of het een ontering van de heilige Ganga is...? Wat wel grappig is, is de logica van Dr.Kothari, die ik overigens erg dankbaar ben voor zijn heerlijke dagelijkse massages. Hij vertelde me dat het goed was om elke dag tijdens het zwemmen een slokje van het heilige Gangeswater te drinken. Maar toen hij hoorde dat ik ging raften waarschuwde hij me ervoor dat ik ervoor moest zorgen dat het water niet in m’n oren zou komen, omdat ik anders een ontsteking zou kunnen krijgen..... Ik heb beide suggesties niet opgevolgd. Onderdeel van het rafting evenement was een sprong van een hoge rots in de ganges. Me niet laten kennen dus de 8 meter hoge sprong in het water ondernomen; ik verzeker je dat is hoog als je daar zo boven het water staat. En ik moest denken aan mijn ervaring als 8 jarige tijdens het zwemmen in het Kinselermeer met de familie Kruse. In het water was een hoge toren gebouwd waar de hele dag kinderen vanaf sprongen. Dus uiteindelijk ik ook omhoog; maar boven aangekomen dorst ik toen niet te springen en ben ik tegen de stroom kinderen in de trap naar beneden gegaan, wat natuurlijk een enorme afgang was. Enfin na 57 jaar me gerevancheerd. De sprong zelf is een kick die het de moeite waard maakte om m'n hoogtevrees opzij te zetten!

Wat ik ook niet onvermeld wil laten is dat ik nog niemand van mijn leeftijd ben tegengekomen. Het zijn vooral jongeren, met name veel alleen reizende jonge vrouwen. Gek genoeg reizen de jongens met hun vriendin, met vriend(en) of in een groep. Ik heb nog geen alleen reizende jongen gezien. Wel een paar vrouwen van rond de 50, maar die zijn zo in zichzelf gekeerd dat ik er geen contact mee zoek. Neem van me aan, ik heb me geen moment alleen gevoeld of me verveeld. Zeker hier in Dharamsala is het proberen (ik weet het is een oude valkuil) om m'n tijd zo goed mogelijk te benutten. Zoals m'n dagelijkse meditatie in de hal van de boedhistische tempel van de Daila Lama; een verademing van rust en spirituele energie.

Dat vooral goed benutten van m'n tijd resulteerde maandag in het in een dag doen van 2 chakrameditaties zodat ik de volgende dag een lange wandeling kon maken naar de eeuwige sneeuw. Die overigens vrees ik niet eeuwig zal zijn, want bewoners meldden me dat er elk jaar minder ligt. Het was een tocht die als dagtocht werd aangeboden, maar waarbij het advies was het in 2 dagen te doen. Nou die tijd heb ik niet (d.w.z. er niet voor over), dus vandaag een tocht gemaakt die ik in de analen kan bijschrijven. 13 km ver en 2 km hoogteverschil te overbruggen om er te komen, samen met m'n gids. Ik verzeker je het is een eind en zwaar. Op het hoogste punt aangekomen bleek de sneeuw zelf weer lager te liggen, en nog een klein half uur lopen te zijn. Ik heb het erbij gelaten, in de wetenschap en uit ervaring dat je pikzwart wordt van die sneeuw. Dus een drankje gedronken bij een daar op de berg gebouwde houten krot en de terugweg aanvaard: ook nu weer 13 km ver en 2 km dalen! Mijn voorstel om aan het eind een andere route te nemen resulteerde vervolgens in een ware straftocht over een door de engelsen destijds aangelegde 'romijnse' weg. Uitsluitend schots en scheef liggende stenen, waar m'n gids luchtigjes overheen liep. Pas na een tijdje snapte ik mijn probleem met zo'n weg. Door mijn grote voeten kan ik me uitsluitend voortbewegen door op m'n tenen te lopen, van steen naar steen. Wat af en toe een ware stenendans is (degene die in de bergen gelopen heeft kent dat van steen op steen walzen), maar het lukt alleen maar op de tenen lopend. Gelukkig heb ik dat al geoefend, heb ik stevige kuiten, maar toch, na 23 km gelopen te hebben een (z)ware opgave! Al met al een prachtige, onvergetelijke tocht, met als enige dissonant dat tijdens het wandelen een horsel klem kwam te zitten tussen m’n been en m’n korte broekspijp: au! Toen ik even later die eagle boven m’n hoofd zag zweven en dacht aan die in de kooi opgesloten eagle in de Zoo van Nainital wist ik zeker dat beesten ruimte nodig hebben....

(Een moment om te vermelden wat de Elf zei over al die dieren op straat hier: naast koeien en stieren, honden en katten, paarden en ezels, af en toe ook varkens; in Jodhpur ook camels, dromedarissen dus. Hij vertelde dat onze manier van omgaan met dieren en de oosterse manier van omgaan beiden tekenen zijn van hoe we vervreemd zijn van het wezen van dieren. Wat betekent dat we ons niet meer afvragen wat dieren nodig hebben.De dieren hier op straat zijn een soort van tegenhanger van de dieren in de mestflats in de westerse landen: beide is gekte...)

Tijdens het lopen van zo'n tocht ontkom ik niet aan enige reflectie. Naar boven lopend wordt er elke keer zo'n punt zichtbaat waarop het lijkt alsof je er bent, maar dat is om het op z'n Amsterdams te zeggen tamelijk verneukeratief. Want dan ga je de hoek om en zie je wat je nog te gaan hebt. Om na een uur tot de conclusie te komen dat er dan nog een stuk te gaan is, etc. Het is als het leven zelf, als je denkt dat je er bent, ben je er geweest... zoiets. De vergelijking met het leven zelf gold ook voor het stenendansen dat ik onderweg een aantal malen heb kunnen oefenen. Dat gaat een hele tijd goed, lekker tempo, prima kadans, en dan ineens is de betovering weg en vraagt de volgende stap alle aandacht en volledige focus op het evenwicht. Want de balans houden is een hele kunst, zeker met pal naast de weg aanwezige diepe afgronden Gelukkig had ik m'n stokken bij me. Die hebben me meer dan een keer voor een val behoedt!
Als het gaat over balans houden, toen ik 25 was hield ik me er helemaal niet mee bezig. Op mijn 40ste had ik denk ik de meest optimale fysieke balans. Nu realiseer ik me dat na m’n 40ste m'n fysieke balans een tegengestelde ontwikkeling heeft doorgemaakt dan m'n psychische balans. Ouder worden vraagt een fysieke tol. Niettemin heb ik alle complimenten vandaag kunnen opzuigen. Met name die van m'n gids, die toevallig ook Raj heet, net als onze erste gids in Nepal. Hij was onder de indruk en vertelde me dat ik het beter deed dan veel van zijn klanten. Ik ben ervan uitgegaan dat hij het meent. Ik ben er wel moe van! Om 9 uur vertrokken, eerst naar de Tryund op 2875 m, alwaar wat gegeten. Toen door naar de voet van de moonpeak, waar de eeuwige sneeuw ligt. Om 18.00 uur waren we weer terug. En de prijs die ik betaalde: een dag stevige diaree.

Wat vervelend was omdat ik donderdag door zou reizen met de trein naar Jodhpur, wat anders liep omdat er geen plek in de trein te krijgen was. Dus zat ik woensdagavond in de bus met een goed werkende antipoeppil, op weg naar New Delhi om daar vervoer te regelen naar Jodhpur. Wat dus is gelukt want daar ben ik gisterenavond, donderd de 27ste aangekomen; in een weer heel andere wereld. Want hier is het overdag 50 graden!! En hier zijn stofstormen overdag, Morgen ga ik naar de woestijn.

Na mijn verblijf van een aantal weken in Nepal en India ben ik aardig gewend geraakt aan de, soms vreemde, gewoonten en gebruiken hier. Het spugen op straat, het bijna op je schoot gaan zitten in een bus en het aan je komen op straat (doen alleen mannen helaas), het bedelen, het proberen meer te krijgen dan was afgesproken, het eindeloos delibereren als er onderhandeld moet worden, ik kan er mee omgaan. Maar aan een ding kan ik niet wennen, en dat is het gedrag van de automobilisten. Die hebben hier een ego waar alle Nederlanders bij elkaar nog wat van kunnen leren. Ze nemen werkelijk elke ruimte in die ze kunnen bemachtigen. Wat met name op de weg lopend (en dat is de enige mogelijkheid tenzij je gebruik maakt van een bus, taxi of riksja al dan niet gemotoriseerd) betekent dat ze toeterend komen aanrijden en er vervolgens vanuit gaan dat je het ravijn inspringt, zodat ze zonder remmen kunnen doorrijden. Hopeloos onverbeterlijk vrees ik, dus erger ik me er maar niet aan, maar wennen doet het niet.

Ja, dit is India. Een land om van te houden. Een land om opnieuw naar toe te gaan.
Ik hoop dat jullie een beetje hebben kunnen meegenieten.

Heel veel liefs, en tot in het vertrouwde Nederland.
Dikke kus,

jef


P.S. In een internetcafe heb ik een virus in mijn fotocamera opgelopen, wat betekent dat ik de laatste foto’s niet kan uploaden, het spijt me, die krijgen jullie dus helaas niet te zien. En heb een nieuwe chip voor in de camera moeten kopen ad 25 euros om nog foto’s te kunnen maken!